Profiel Jan Poot van de Chipsholzaak: 'Het werd een strijd tegen de macht' (uit: De Volkskrant)

Onder de aanhef "Vandaag en morgen staan twee oud-rechters terecht wegens meineed in de Chipsholzaak. De grote aanjager achter dit proces, Jan Poot, heeft weinig vertrouwen in deze rechtszaak. Hij blijft weg. publiceert De Volkskrant vandaag (24-10-2012) een portret van Jan Poot. Een artikel van Elsbeth Stoker. "Als Poot iets doet, doet hij het goed.

Een 'hoogtepunt' in de Chipsholaffaire zou het vandaag en morgen moeten worden. Maar Jan Poot (88) haalt er zijn schouders over op. Hij heeft weinig vertrouwen in de uitkomst van deze unieke rechtszaak waarin twee voormalige rechters terecht staan wegens meineed.

Sterker nog: hij - de grote aanjager achter dit proces - is vandaag niet te vinden in de Utrechtse rechtszaal waar twee oud-rechters zich moeten verantwoorden over de leugens waarvan ze worden beticht. Het liefst zou hij vandaag een balletje slaan in de Zwitserse bergen, op zijn golfclub die gelegen is in de Sound of Music-achtige omgeving van zijn woonplaats Crans Montana. 'Dat doe ik liever dan dat ik in de rechtszaal ben. Bovendien vind ik de rechters die de zaak behandelen slecht', zegt de kranige oude man een week voor aanvang van het proces.

Niet dat de uitkomst Jan Poot niks interesseert. Het zijn immers niet de minsten die hij vandaag in het beklaagdenbankje heeft gekregen. Oud-rechter Pieter Kalbfleisch was tot vorig jaar topman van mededingingsautoriteit NMA. En Hans Westenberg was tot 2009 vicepresident van de Haagse rechtbank. Maar voor Poot is het proces van vandaag slechts een stap in zijn al twintig jaar durende strijd tegen Schiphol, de rechterlijke macht en de overheid.

Jan Poot werd geboren in Vlaardingen, als zoon van een veehandelaar. Jarenlang was hij een succesvol vastgoedontwikkelaar met zijn bedrijven als Eurowoningen en Eurohome. Maar echt bekend werd hij pas toen hij de zeventig al gepasseerd was en keer op keer pamfletten op paginagrote advertenties in kranten publiceerde waarin hij het onrecht dat hem was aangedaan, aankaartte.

In de beginjaren werd hij nog weggezet als een querulant, ruziezoeker en complotdenker - niemand kon zich voorstellen dat een complot van Schiphol, rechters en de overheid hem structureel tegenwerkte zodat hij zijn plannen niet kon verwezenlijken. Dat beeld werd versterkt door zijn rol in de Demminkzaak, Poot schreef een boek over de topambtenaar van justitie die door sommigen beticht wordt van kindermisbruik. Maar naarmate Poot - die wordt bijgestaan door zoon Peter - steeds meer Chipsholprocedures won, werd zijn boodschap serieuzer genomen. De droom Het Chipsholverhaal begon met een droom 'om iets groots te verrichten'. Want, vindt de calvinistische Poot, 'je moet woekeren met je talenten' en iets nalaten. In zijn geval was dat Airport City. In de jaren tachtig - een tijd dat Schiphol nog omringd werd door aardappelvelden - had gebiedsontwikkelaar Poot een visioen. De regio rondom het vliegveld moest zich ontwikkelen als de beste woon- en werklocatie van Europa. Met vliegende vaart begon hij de grond op te kopen.

Want als Poot iets doet, doet hij het goed. 'Ik heb altijd planmatig gewerkt', zegt hij. Toen hij bijvoorbeeld na de oorlog zijn studie hervatte, plande hij zijn zevenjarige studie zo dat hij die in drie jaar kon afronden. 'Ik had al drie jaar achterstand opgelopen door de oorlog', zegt Poot, die van de Duitsers niet mocht studeren omdat hij weigerde een loyaliteitsverklaring te tekenen.

'Alles wat mijn vader doet, doet hij met overgave', zegt zijn zoon Cees. 'Als wij vroeger een wandeling maakten door de Zwitserse bergen was het de sport om het in vierenhalf uur te doen, terwijl het eigenlijk een tocht van zeven uur was.' Volgens Cees heeft de werkwijze van zijn vader niet alleen te maken met zijn gereformeerde opvoeding, maar ook met zijn ervaringen in de oorlog. Zijn vader werd na het weigeren van de loyaliteitsverklaring als dwangarbeider naar Duitsland gestuurd. 'Hij overleefde honger en bombardementen. Hij leeft met het idee voorbestemd te zijn', zegt Cees. Zijn vader heeft een visie, weet waar we naartoe moeten en loopt daar in een rechte lijn naartoe. Maar, zegt Cees, met zijn rechtlijnige houding staat hij soms op andermans tenen.

Hun vader is een bijzondere man, zeggen zijn zoons. Maar wel eentje die graag gelijk heeft en altijd druk is. Met werk en zijn sporten - tot vorig jaar was Poot geregeld op de ski's te vinden. 'Hij was de vader die op zondag het vlees sneed', omschrijft Cees. Zelfs nu nog is zijn vader dagelijks bezig met Chipshol. Want wat begon als een visioen, noemt Jan Poot inmiddels zijn opdracht. Een opdracht die hem al ruim 10 miljoen euro aan advocaten, advertenties en zelfgeschreven boeken heeft gekost. 'Het is een strijd tegen de misstanden bij de overheid, Schiphol en de rechterlijke macht geworden', zegt Jan Poot. Aan stoppen denkt hij niet. Zelfs niet als zijn vrouw en moeder van zijn zes kinderen hem zegt: 'Jan, wordt nou eens gezellig. Je bent 88, het wordt wel eens tijd.'

Waar draait de Chipsholaffaire om?
Het begon met honderden hectaren grond in de omgeving van Schiphol die in handen waren van de familie Poot. Eigenaar Jan Poot kreeg ruzie met zakenpartner Van Andel. Deze wilde delen van de Chipsholgrond verkopen, Poot niet. Hij wilde zijn Airport City bouwen. Ze eindigen begin jaren negentig in de rechtszaal. Daar verliest Poot niet alleen de zaak maar ook een deel van zijn land - een gebied dat later een goudmijn blijkt als Schiphol uitbreidt en kantoren bouwt. Als Poot in hoger beroep alsnog gelijk krijgt, is een groot deel van de grond al verkocht door Van Andel, onder meer aan de vastgoedtak van Schiphol.

Volgens Poot is hij tegengewerkt door de overheid en de rechters. Zij zouden Schiphol, grotendeels in handen van de overheid, en Van Andel hebben bevoordeeld. Poot laat het er niet bij zitten. Vorig jaar kreeg hij steun vanuit onverwachte hoek. Een griffier en voormalige minnares van Kalbfleisch getuigt dat Van Andel hechte banden had met Kalbfleisch. Deze zou hebben geregeld dat zijn 'vriend' rechter Westenberg de zaak van Poot en Van Andel zou behandelen en in het voordeel van Van Andel zou oordelen. Westenberg en Kalbfleisch ontkennen contact te hebben gehad over de zaak. Volgens hen was er ook geen sprake van een 'speciale vriendschap'. En op die punten zegt het OM: jullie hebben hierover onder ede gelogen. Ze worden vervolgd wegens meineed, omdat ze gelogen hebben over hun vriendschap. En niet dus voor de belangenverstrengeling en corruptie waarvan de familie Poot ze verdenkt. Wat Peter en Jan Poot betreft blijft het niet bij deze rechtszaak. Hun advocaat heeft in september een artikel-12 verzoek ingediend bij het gerechtshof, in de hoop dat Westenberg en Kalbfleisch hier alsnog voor worden vervolgd.

‹ Terug naar het overzicht