Schiphol volgt het slechte voorbeeld, inmiddels door Dubai onnavolgbaar gepasseerd

Ons land wordt in economisch opzicht op alle fronten voorbijgelopen door de rest van Europa en de wereld. Niettemin laat onze regering geen gelegenheid voorbijgaan om te roeptoeteren over hoe goed 'wij' bezig zijn en maatregelen aan te kondigen die snel verbetering in de economische situatie gaan brengen. Dezelfde onzin horen we al jaren over onze nationale luchthaven Schiphol. Die presenteert al een paar jaar stijgende passagiersaantallen die moeten aantonen dat het Schiphol bijzonder goed gaat. Ook hier is de werkelijkheid anders. De passagiersaantallen van Schiphol stijgen weliswaar mondjesmaat, maar andere luchthavens in de wereld groeien veel harder en laten in groten getale Schiphol achter zich. Opmerkelijk is verder de onbedreigde nummer-1 positie van het Amerikaanse Atlanta met bijna 100 miljoen passagiers per jaar.

Atlanta overvleugelde in 2000 de tot dan toe drukste luchthaven ter wereld, Chicago O'Hare. O'Hare verwerkte toen 72 miljoen passagiers per jaar met een stelsel van 6 tangentiële startbanen.

Schiphol heeft ook 6 tangentiële banen waarmee het nu iets meer dan 50 miljoen passagiers verwerkt (dus nog altijd 30% minder dan Chicago 13 jaar geleden). Een groot nadeel van een dergelijk banenstelsel is dat het inefficiënt is en de overlast van het luchtverkeer verspreidt over de omringende woongebieden. In Chicago wisten ze dat al een tijdje. Mede op aangeven van de directie van O'Hare heeft Jan Poot, al in de beginjaren van Chipshol, Schiphol zelfs met klem geadviseerd het voorbeeld van Atlanta te volgen in zijn rapport 'Atlanta: voorbeeld voor Schiphol?': met parallelle startbanen, die de overlast concentreren in een klein gebied, terwijl de overgrote meerderheid van de woongebieden rond de luchthaven nergens last van heeft. Voor Chicago zelf was het toen al te laat, daar kon men geen kant meer op. Het resultaat is dat O'Hare -ooit 's werelds nummer 1- inmiddels is afgezakt naar de 5e plaats op de wereldranglijst.

Schiphol heeft zich tegen beter weten in gemodelleerd naar O'Hare: met elkaar kruisende start- en landingsbanen, en door te groeien via het zgn. aanbrei-concept. Dat Schiphol daarbij in oppervlak groter is dan Atlanta en Heathrow bij elkaar, is een schrijnend voorbeeld van de ongebreidelde visieloze expansiedrang van onze nationale luchthaven. In Chicago is inmiddels duidelijk dat deze strategie geen uitkomst biedt. Ondanks een tussentijdse uitbreiding in 2008 met een 7e startbaan (net als Schiphol nodig zegt te hebben) is het aantal passagiers daar inmiddels gedaald naar 67 miljoen per jaar. Een daling van 7% in vergelijking met 2000. Ook die 7e startbaan heeft Chicago dus niet geholpen: O'Hare is niet alleen in de rangorde maar ook in absolute aantallen gedaald en geldt als de luchthaven met de meeste vertragingen in de Verenigde Staten. Er is echter één belangrijk verschil: in Chicago is er een lichtje gaan branden! Er worden miljarden geïnvesteerd om O'Hare alsnog ingrijpend te herstructureren, met een nieuw stelsel van 6 (!) parallelle startbanen.

Atlanta heeft lange tijd met 4 zulke evenwijdig aan elkaar gelegen banen de ranglijst aangevoerd en doet dat nu nog overtuigender met 5 banen. Dat Schiphol daar met 6 tangentiële banen, en straks wellicht 7, niet aan kan tippen bewijst dat het een zeer inefficiënte luchthaven is. Hoe trots men dan ook mag zijn op de bescheiden groei in passagiersaantallen (waarvan veel grotere aantallen omwonenden alleen maar last hebben): het toont vooral de koppigheid aan waarmee goede voorbeelden worden genegeerd. Nederland mag de kop dan in het zand steken, elders in de wereld doet men dat niet... terwijl juist zand daar in overvloed aanwezig is.

Een belangrijke concurrent van Schiphol als 'hub-luchthaven', spil of verbindingspunt voor overstappende passagiers, is immers de luchthaven van Dubai. Dat was 20 jaar geleden nog een zandbak, volstrekt onbetekenend, maar is inmiddels Schiphol voorbijgestreefd en stormt dit jaar op niet te stuiten wijze de mondiale top 10 binnen. Komt dat doordat er in Dubai zoveel oliedollars in gepompt zijn? Nee: het komt doordat er in Dubai wél is nagedacht en goed gekeken naar wat men elders in de wereld kon leren. Zo is de luchthaven van Dubai gemodelleerd naar die van Atlanta. Met parallelle start- en landingsbanen en bovendien een succesvol airport city-concept, een echt centrum van internationale allure inclusief een people mover-systeem zoals Jan Poot dat al 25 jaar geleden bepleitte (maar er nooit heeft mogen komen).

Wat doet Schiphol in deze prestigestrijd? Proberen efficiënter te opereren? Alsnog te kijken waar elders goede voorbeelden te vinden zijn van hoe het wél moet? Nee. Door te persisteren in de reservering van nóg meer grond voor een 7e start- en landingsbaan, waarmee de luchthaven nog inefficiënter wordt, niet meer werkgelegenheid oplevert, wél nog meer overlast veroorzaakt en nog meer schade toebrengt aan de omgeving.

Zie hieronder de wereldranglijst van luchthavens met Schiphol op inmiddels 6 plaatsen achterstand van Dubai. Dit jaar zal deze achterstand verder toenemen.

‹ Terug naar het overzicht